logo PIG
Państwowy Instytut Geologiczny
Państwowy Instytut Badawczy
logo bip
Zmień kontrast Zmień kontrast Powiększ czcionkę Powiększ czcionkę
Menu

Szczegółowa mapa geochemiczna Górnego Śląska w skali 1:25 000

Arkusz Libiaz M-34-63-D-a

WNIOSKI

1. Rodzaj podłoża gleb zaznacza się wyraźnie w ich składzie chemicznym. Gleby utworzone na plejstoceńskich piaskach wodnolodowcowych i piaskach eolicznych zawierają małe ilości glinu, baru, wapnia, kobaltu, chromu, żelaza, magnezu, manganu, niklu, fosforu, strontu, tytanu i wanadu. Dotyczy to zarówno gleb z głębokości 0,0–0,3 m jak i 0,8–1,0 m. Gleby, dla których skałami macierzystymi są węglanowe utwory triasu oraz morskie iły neogenu, wyróżniają się zwiększonymi zawartościami wapnia, magnezu i manganu oraz są wzbogacone w większość badanych pierwiastków.
2. W obszarach występowania węglanowych utworów triasu i ich historycznej eksploatacji gleby są zanieczyszczone przez kadm, ołów i cynk. Wymienione metale, lokalnie z domieszką arsenu, są skoncentrowane głównie w powierzchniowej warstwie gleb, a w warstwie głębszej następuje zmniejszenie obszaru anomalii i jednoczesny wzrost ich intensywności. Naturalnym (geologicznym) źródłem metali są wychodnie kruszconośnych dolomitów triasu. Największe stężenia pierwiastków toksycznych występują w glebach użytków leśnych i przemysłowych, a nie rolniczych, co zmniejsza zagrożenie przedostaniem się ich do żywności.
3. Odczyn badanych gleb jest zróżnicowany i w znacznym stopniu uwarunkowany sposobem ich użytkowania. Gleby obszarów przemysłowych wykazują najczęściej odczyn obojętny, rzadziej lekko zasadowy, a gleby lasów należą do kwaśnych.
4. Antropogenicznym źródłem zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego jest historyczna eksploatacja i przeróbka rud Zn–Pb oraz wydobywanie węgla kamiennego, zwłaszcza oddziaływanie starych hałd odpadów pogórniczych.
5. Kontaminacja osadów wodnych i wód powierzchniowych ma głównie charakter antropogeniczny. Jej źródłem są zrzuty wód dołowych ZG Janina, ścieków przemysłowych i komunalnych oraz drenaż hałd odpadów pogórniczych.
6. Osady wodne są zanieczyszczone przez kadm, ołów i cynk, a w mniejszym stopniu przez srebro, miedź i rtęć.
7. Badane wody charakteryzuje duża zmienność pod względem zawartości pierwiastków chemicznych, odczynu i przewodności elektrycznej. Wody mają głównie charakter lekko zasadowy. Duże zasolenie niektórych cieków wiąże się ze zrzutami zmineralizowanych wód kopalnianych. W ciekach drenujących stare hałdy po eksploatacji rud Zn-Pb oraz wychodnie węglanowych utworów triasu wody są wzbogacone w arsen, wapń, kadm, lit, magnez, ołów, siarczany, antymon, uran, tal i cynk. Wody zrzucane z kopalni węgla kamiennego ZG Janina powodują zanieczyszczenie cieków przez bor, chlor, potas, lit, molibden, sód, rubid i antymon.